Για τον τσαλαπετεινό και την καρακάξα

Στη χώρα που μίκραινε οι μικροί είχαν πια γεράσει απελπιστικά. Οι περισσότεροι βρίσκονταν σε μια κατάσταση ημιτύφλωσης. Κάθε απόγευμα οι οδηγοί τους τους έφερναν σε ένα μεγάλο δημόσιο οικόπεδο. Εκεί στάθμευαν τα γηραλέα και άνευρα κορμιά τους αντίκρυ στον ήλιο του δειλινού. Είχαν ξεχάσει πως ήταν να περπατάς και η απογευματινή έξοδος γινόταν με τον πλέον περίπλοκο τρόπο. Οι οδηγοί τους συγκέντρωναν σε παράταξη κατά ζυγούς και σε μια ειδική οπή στα αναπηρικά τους αμαξίδια περνούσαν ένα μακρύ κοντάρι συνδέοντας έτσι τα αμαξίδια μεταξύ τους. Ένας οδηγός έπαιρνε θέση στα αριστερά του κάθε στοίχου κι ένας στα δεξιά και με αργό και συντονισμένο βήμα έσπρωχναν το κοντάρι για να τσουλήσουν οι τροχοί και η πομπή ξεκινούσε. Στο οικόπεδο ένας τσαλαπετεινός ανταγωνιζόταν έντονα με μια καρακάξα για το ποιός θα πρωτοτσιμπήσει τα ψίχουλα από το δείπνο των γέρων που έπεφταν στη χλόη.

Αυτό συνεχίστηκε για κάπου είκοσι καλοκαίρια, ώσπου ένας οδηγός από τα αριστερά τραυματίστηκε σοβαρά σκοντάφτοντας σε μια λακούβα μιας και κανείς δεν είχε μείνει που να συντηρεί το οδόστρωμα. Οι τελείως τυφλοί πια γέροι αποφάσισαν να τοποθετηθούν οι οδηγοί σε μηχανοκίνητα κουβούκλια για περισσότερη ασφάλεια. Παρότι το Κοινό Ταμείο των Μικρών, το ίδρυμα που τους συντηρούσε, δεν είχε επιπλέον πόρους για καύσιμα και οχήματα και οι γέροι αρνούνταν πεισματικά να παραχωρήσουν έστω και ένα μικρό κλάσμα από τα μηνιαία τους μισθοσιτηρέσια, η απόφαση εκτελέστηκε από τους οδηγούς με ένα τέχνασμα. Θα έβαζαν από ένα ακομα αμαξίδιο κάθε χρόνο στο κάθε κοντάρι με αντάλλαγμα ένα δώρο που θα εισέπρατταν για την παραχώρηση του δικαιώματος επισκευής των τροχών σε μία εταιρία για τέσσερις δεκαετίες. Το δώρο θα κάλυπτε τις επιπλέον ανάγκες των καυσίμων. Οι γέροι στο μεταξύ είχαν αναλωθεί σε στοιχήματα για το αν το κρώξιμο του τσαλαπετεινού ή της καρακάξας πρόδιδε ποιό πουλί ήταν πιο χορτάτο.

Σύντομα όμως συνέβη αυτό που κανείς τους δεν είχε προβλέψει. Οι γέροι πλήθυναν τόσο ώσπου δεν υπήρχε πια χώρος για να προσδεθεί το κουβούκλιο του οδηγού από τα δεξιά στο κοντάρι και να σπρώξει το ζυγό. Σιγά σιγά αναρίθμητα από κοράκια στάθηκαν στα δέντρα γύρω από το οικόπεδο. Ο τσαλαπετεινός και η καρακάξα τσιμπολογούσαν ανήσυχοι.

Αυτή ήταν τώρα η κατάσταση. Έσπρωχνε μόνο ο οδηγός από τα αριστερά και η παράταξη έκανε συνέχεια κύκλους. Η κατάσταση αυτή οδηγούσε σε μαρασμό τη χλόη κάτω από τα αμαξίδια. Τα αμαξίδια δε συντηρούνταν, οι γέροι που εξαντλούσαν πια λαίμαργα το κολατσιό που είχαν πάνω τους. Η τύφλωσή ΤΩΝ ΓΕΡΩΝ δεν τους επέτρεπε να δουν ότι η πομπή είχε μείνει στάσιμη στο ίδιο σημείο του οικοπέδου γιατί οι συνεχείς κύκλοι τους έδιναν την αίσθηση της κίνησης. Αλλά ήταν και τόσο ζαλισμένοι από τους κύκλους που δεν άκουσαν πια πως ο τσαλαπετεινός πέταξε μακρυά και τα πρώτα κοράκια μαδούσαν ήδη το ξεπουπουλιασμένο ψοφίμι της καρακάξας.

Αποσύνθεση και κλεμμένα ποδήλατα

Μια ανάδρομη απώλεια είναι λιγότερο επώδυνη από μια τωρινή. Το ποδήλατο του Ε ήταν μια ομολογουμένως πολύ κακή αγορά. «Δεν άξιζε τα λεφτά του, τα 120 ρεσλι, θα με προδώσει σκεφτόταν ο Ε». Φτηνά φρένα, ευτελή εξαρτήματα, προβληματική αλυσίδα, σκελετός καλός.

Μια μέρα το αφεντικό του Ε ήρθε στο εργαστήριο με μια πολύχρωμη ιδέα: «Πολύ μιλάς για ποδηλασίες. Γίνεται κάτι εδώ την άλλη βδομάδα, ‘πεταλιές για το απόκοσμο μέρος’ από Λιβαγόσκ ως Οδούγριμεβ». Ευχαριστώ αποκρίθηκε ο Ε. Αλλά χμ η ποιότητα του ποδηλάτου…

Αδοκίμαστο καθώς ήταν στους μεγάλους κήπους του Λιβαγόσκ, το ποδήλατο επιδείκνυε μεσογειακή και φιλάσθενη συμπεριφορά. Έτρωγε πολύ λάδι (για την αλυσίδα του) και φοβόταν τη βροχή, καθώς η κράση του δεν ήταν για υγρά κλίματα. Με τα νερά γλιστρούσε, σερνόταν, ξεβιδωνόταν. Είχε παράξενο όνομα «Απόλλωνας» και αν ο Ε θυμάται καλά θα 'χε έναν κόκκινο σκελετό που σε ξεγελούσε για τις δυνατότητές του.

Μολονότι προβληματικό, στάθηκε με υπερηφάνεια, με πρόχειρες λύσεις και πολλή δουλειά του Ε βγήκε ως το Οδούγριμεβ. Τερμάτισε σε καλό χρόνο, αψήφησε τους μηχανικούς στο δρόμο και πήρε και παράσημο.

Έπειτα ο Ε ξέχασε τον Απόλλωνα. Απόμεινε κλειδωμένος σε ένα δωμάτιο με τις δάφνες της συμμετοχής του στο τιμόνι και μια χοντρή θηλιά να τον τυλίγει. Μόλις ο Ε γύρισε για μια ετήσια επίσκεψη στον Απόλλωνα η κλειδαριά του δωματίου του είχε αλλάξει. Παράξενο σκέφτηκε, ίσως κάτι δεν πάει καλά εδώ…

Έξι μήνες μετά μια μέρα με λιακάδα, μια μέρα ανοιξιάτικη και μεσογειακή, συνοδεία φύλακα ο Ε μπήκε στο δωμάτιο. Ο Απόλλωνας έλειπε, μαζί του είχαν φύγει και κάποιοι άλλοι. «Κάποιος παραπονέθηκε ότι έχασε ποδήλατο με 1000 ρέσλι» είπε ο φύλακας. «Μπουκάρανε με κλειδί, φορτώσανε όσα προλάβανε, όσα ήτανε έτσι πιο αξίας σε αυτοκίνητο. Αλλά και όσα μένουνε καιρό τα δίνουμε σε φιλανθρωπικά ιδρύματα». Από μέσα έγινε, σκέφτηκε ο Ε. Και οι κάμερες, η φύλαξη, η αστυνομία της πλατιάς κοιλάδας… όλοι αυτοί. Δεν βαριέσαι είπε ο Ε, "καταγγελία δεν θα κάνω, χαμένος κόπος και το ποδήλατο να βρω –που αν ήθελα θα μπορούσα τουλάχιστον να βρω την άκρη, πάλι δουλειά θα θέλει, πάλι πάλι έξτρα παρθένο λάδι, ξανά φτιάξιμο η αλυσίδα, να χαλάνε όλα με την πρώτη βροχή. Κι όποιος το πήρε ούτε για ανταλλακτικά δεν κάνει. Έχω πόδια, τα πόδια δεν κλέβονται». «Ναι μουρμούρισε ο φύλακας, ξέρεις εδώ (στο Λιβαγόσκ)…».

Το παρήγορο ήταν πως το ποδήλατο αυτό έφυγε ολόκληρο. Σε πολλές πόλεις του νησιού εγκαταλελειμμένα ποδήλατα ιδίως όσα φέρουν χοντρή αλυσίδα και βρίσκονται εκτεθειμένα σε δημόσιο χώρο περνούν μια διαδικασία σχεδόν φυσικής αποσύνθεσης, φιλότιμοι άνθρωποι αφαιρούν σταδιακά τμήματα ώσπου απομένει ένας άδειος σκελετός, που δεν μπορεί να αποσυντεθεί άλλο.

Ψέματα. Εγώ τον σκότωσα τη στιγμή που τον παράτησα σκέφτηκε ο Ε. Θέλησε το φως όπως ο συνονόματός του στον Παρνασσό, στον Κορινθιακό κόλπο, στη Μεσόγειο... Εκεί υπήρξε κι όταν τον ξέχασαν, χάθηκε. «Δεν έχει ο Φοίβος πια καλύβα», πουθενά πια. Πάει…

Γιατί οι ηλιακές ακρίδες είναι τόσο νωχελικές;

Ένα περασμένο μεσημέρι το τηλέφωνο χτύπησε ξανά. -Γεια σου, καλούμε σχετικά με το περιστατικό που σου συνέβη τον περασμένο Απρίλη. -Από την αστυνομία της Πλατιάς Κοιλάδας; -Ναι, ξέρεις είσαι βασικός μάρτυρας και θα πρέπει να παραστείς στη δίκη. Μεθαύριο. -Μα θα βρίσκομαι μακρυά στο Νάτχερμπτοιρ. -Η παρουσία σου είναι απολύτως απαραίτητη, τα έξοδά σου θα καλυφθούν, γεια.
Ο Ε βρισκόταν σε δεινή θέση. Θα έπρεπε να ακυρώσει την ερευνητική αποστολή στο Νάτχερμπτοιρ που οργάνωνε τόσο καιρό. Το κόστος θα ήταν ανυπέρβλητο. Μια συμβιβαστική λύση θα ήταν αυθημερόν μετάβαση στη δίκη. Αλλά οι αποστάσεις ήταν τεράστιες και η συχνότητα των τραίνων των απόκοσμων σιδηροδρόμων αποκαρδιωτική. Θα έπρεπε να ξεκινήσει από το σταθμό του Χωραφιού της Θύελλας να μετεπιβιβαστεί στο Ρέβισνεν για να φτάσει ξημερώματα στο Λιβαγόσκ. Τίποτα από αυτά δε χρειάστηκε να γίνει.
Στην αίθουσα των μαρτύρων συνωστίζονταν πολίτες και όργανα της αστυνομίας της Πλατιάς Κοιλάδας. Ο Ε εξέταζε μηχανικά το πλήθος. Προς στιγμή φαινόταν αδύνατον να βρει κάποιο γνωστό. Πρίν προλάβει να διαβάσει όλα τα πρόσωπα μια φωνή τον διέκοψε. –Γεια σου. Χαίρομαι που ήρθες, ελπίζω να μην καθυστερήσουμε πολύ μιας και έχεις έρθει από το Ρέβισνεν. Οι περισσότεροι μάρτυρες είναι εδώ, περιμένουμε κάποια από την Μεσόγειο, θα έρθει αύριο. Ο Β - ο άνθρωπος στο τηλέφωνο- είχε διακρίνει τον Ε αμέσως μόλις μπήκε στην αίθουσα. Ήταν ντυμένος επίσημα. Μήνες πρίν όταν ερευνούσε την υπόθεση είχε εμφανιστεί με ρούχα τριμένα και παλιά που θα ταίριαζαν σε έναν εκτός υπηρεσίας επιδιορθωτή ανελκυστήρων. Είχε καλέσει αιφνιδιαστικά και ζητούσε συνάντηση αμέσως. Ο Β ήταν ένας από τους ανθρώπους που δουλειά τους είναι να μη φαίνεται ποιά είναι η δουλειά τους. Διέκρινε το κάθε βλέμμα και την όποια κίνηση, απέφευγε επίθετα και χαρακτηρισμούς και έδειχνε μεθοδικός.
Ευτυχώς η δίκη δεν κράτησε πολύ. Ο κατηγορούμενος ομολόγησε την ενοχή του κάτω από το βάρος των μαρτυριών που είχε συλλέξει ο Β. Αυτό έλυνε τα χέρια του Ε. Θα μπορούσε να ταξιδέψει επιτέλους στο Νάτχερμπτοιρ και να περισώσει ό,τι μπορούσε από τον αρχικό σχεδιασμό. Οδηγώντας στους μονούς δρόμους ώρες με στάσεις για ύπνο και ξεκούραση έφτασε στην περιοχή του Μηλοσταυρού. Πυκνή ομίχλη κάλυπτε τις κορυφές. Θερμοκρασία όχι ιδιαίτερα υψηλή στους 10.5 και επίμονο ψιλόβροχο. Άνεμος ανεκτός. Όμως η πυκνή ομίχλη –να την κόβεις με το μαχαίρι- καθιστούσε τη χρήση των μηχανικών μέσων αδύνατη. Η ομάδα εγκατέλειψε το όχημα στην αρχή της έρημης παγετωνικής κοιλάδας (από τις σπανιότερες αυτού του νησιού) και κινήθηκε πεζή ανηφορικά. Πλαγιές που είχε γλύψει ο παγετός ορθώνονταν εκατέρωθεν του μονοπατιού και επιδείκνυαν τεράστιες σάρες και άφθονα νερά. Η ανάβαση γινόταν πια μόνο ψηλαφώντας το μικρό πλευρικό στηθαίο. Ξαφνικά, ένας ήχος γραναζιών διέκοψε την αγωνία της πορείας. Ήταν ένας μοναχικός ποδηλάτης που όπως αποδείχτηκε επέστρεφε από το Νάτχερμπτόιρ. Ο Ε τον ευχαρίστησε για τις πληροφορίες και η ομάδα τάχυνε το βήμα. Μισή ώρα αργότερα είχαν διασχίσει την παγετωνική πτύχωση και βρίσκονταν σε έναν τόπο που φαινόταν επίπεδος αν κρίνει κανείς με βάση όλες τις αισθήσεις εκτός από την όραση.
Ένας μέλος της ομάδας σκόνταψε σε μια στήλη: «Πέρασμα των μοσχαριών, 732 μέτρα». Αμέσως ριπές αέρα από τον ωκεανό έπαιρναν και αραίωναν την ομίχλη. Σε λίγο διακρινόταν ο μικρός όρμος του Μηλοσταυρού με τα ξύλινα παραθαλάσσια σπιτάκια. Μια πινακίδα για αυτούς που ανεβαίνουν έργαφε: «Δρόμος κλειστός σε χειμερινές συνθήκες. Νέοι οδηγοί μην επιχειρήσετε διάσχιση. Δοκιμάστε εναλλακτική παράκτια διαδρομή» -Πολύ αργά, σκέφτηκε ο Ε. Έχοντας ξανά στη διάθεσή της μηχανικά μέσα η ομάδα βρέθηκε στο Νατχεμπτοιρ σε μισή ώρα. Αποστολή ήταν η διευρευνητική συλλογή στοιχείων για ένα πείραμα συνδιαχείρησης ακατοίκητων εκτάσεων.
Τρεις μέρες αργότερα στο εργαστήριο στο Λιβαγόσκ μια βαριά απογευματινή συννεφιά έδειχνε να υποχωρεί. Μια μηχανική ακρίδα με προσαρμοσμένο ένα μικροσκοπικό φωτοβολταικό πάνελ εξακολουθούσει να αδρανεί παρά τις πρώτες αχτίδες του ήλιου. Ο Ε παρατηρούσε την ακρίδα. Την πήρε και την έστρεψε κάθετα στο φως και γρήγορα με ένα μηχανικό βόμβο η ακρίδα σύρθηκε λίγα εκατοστά στην επιφάνεια του γραφείου. Ήταν η πρώτη της κίνηση ύστερα από ένα μήνα στη θέση αυτή.

Ανώμαλη προσγείωση στον καθημερινό εφιάλτη τους

Δεν υπάρχει καλύτερο ηρεμιστικό από το να μοιράζεις το χρόνο σου μεταξύ δύο χωρών. Το μισό χρόνο χαίρεσαι γιατί δεν υποφέρεις τα στραβά της μιας και τον άλλο μισό τα ανάποδα της άλλης. Αυτή η χαιρέκακη ηδονή μπροστά στα δεινά των άλλων, η αποξένωση από τη ζοφερή πραγματικότητα των ντόπιων είναι μάλλον ενστικτώδης αντίδραση προάσπισης της εσωτερικής ηρεμίας.
Θυμάμαι ζούσαμε για χρόνια σε μια μικρή παραλιακή πόλη. Στο κέντρο περίπου υπήρχε και το στοιχειώδες λιμάνι, απαρχαιωμένο αλλά σε μεγάλη χρήση που ως υποδομή παραμένει το ίδιο και τώρα, είκοσι χρόνια μετά. Επειδή τους ανθρώπους πάντοτε τραβούσε το υγρό στοιχείο έτσι κι εμείς οι κάτοικοι προτιμούσαμε τη ζώνη του λιμανιού για κάποιες από τις βόλτες μας. Πολλά κυριακάτικα απογεύματα δειπνούσαμε σε ταβέρνες πίσω από μπαζωμένες προκυμαίες και τους κυματοθραύστες. Η έντονη δυσοσμία των αστικών λυμάτων μας αναστάτωνε όλους όταν βοηθούσε και ο αέρας. Κι έτσι αυτή η ενοχλητική που και που επαφή μας με τη θάλασσα ποτέ δεν μας έγινε μια καθημερινή συνήθεια. Μάλλον απαθώς τα δεχόμασταν όλα αυτά. Δεχόμασταν ότι η πόλη μας και η ζωή μας σε αυτή έπρεπε να υποτάσσεται σε έναν υπέρτερο σκοπό, την απρόσκοπτη διέλευση των κατά καιρούς χρηστών του λιμανιού και όσων κατά ξηρά ταξιδιωτών τη διέσχιζαν για να πάνε κάπου αλλού. Το αντίθετο θα ήταν μάλιστα αδιανόητο ενός είδους παρακώλυση συγκοινωνιών. Όλοι αυτοί έπρεπε να πάνε κάπου κι ας μη ζούσαμε από αυτούς, κι ας μην ωφελούμασταν από τη φευγαλέα παρουσία τους. Οι άνθρωποι, τα αγαθά, ή ρύπανση έπρεπε να υπάρχουν. Έπρεπε γιατί αυτό ανταποκρινόταν στο επίπεδο ανάπτυξής μας τότε. Έπρεπε...
Δε θυμάμαι να ζητήσαμε ποτέ τίποτα, δε θυμάμαι να εξεγερθήκαμε, δε μας απασχολούσε και τόσο που οι άλλοι δε νοιάζονταν για μας επειδή κι εμείς δε νοιαστήκαμε ποτέ για μας τους ίδιους. Δε χάναμε την ευκαιρία να πνίξουμε το μέλλον σε ένα βούρκο πρόχειρων και ληξιπρόθεσμων λύσεων. Ήταν περίπου φυσικό να παίρνεις το ΙΧ, σου την παλιολαμαρίνα σου να κοπανιέσαι σε λακουβόδρομους για 20 λεπτάκια και νάσου στα ταβερνάκια της μαρίνας και του λιμανιού. Έτσι ζούσαμε τότε κάπως υποφερτά θα έλεγα με όλη την εξιδανικευτική θολούρα που προσθέτει ο χρόνος.
Σήμερα ξαναβρεθήκαμε εκεί. Ο μικρόκοσμός μας του 1980 δεν υπάρχει πια, δεν αναγνωρίζεται. Πλήθη και μάζες πολιορκούν το αυτοσχέδιο λιμανάκι, οι διακινητές, αυτών που η εξυπηρέτηση προείχε κάποτε όταν ασκούσαν τα μίζερα και περιθωριακά καθήκοντά τους και που για τις ανάγκες του ρολίσκου τους φορούσαν κάποια τριμένη στολή άλλαξαν. Βαρέθηκαν να είναι οι μίζεροι με την τρύπια στολή, δεν άλλαξαν δουλειά αλλά αποφάσισαν να εξευτελίσουν τις ήδη άθλιες υπηρεσίες τους, να γίνουν εκτός από μίζεροι και περιθωριακοί, διεφθαρμένοι, μίζεροι και περιθωριακοί.
Κι εμείς που ζούσαμε εδώ δεν αναγνωρίζουμε τίποτα από τα παλιά. Η θαλασσά μας καθάρισε με τη γενική μας πρόοδο αλλά οι διεφθαρμένοι και άχρηστοι μας απέκλεισαν και πάλι για χάρη των πελατών τους. Θα θέλαμε να αθλούμαστε τις Κυριακές δίπλα στο κύμα, να βρεχόμαστε στα νερά της θάλασσάς μας. Να δείξουμε κάτι καλό αν τυχόν φιλοξενούσαμε κάποιον. Αλλά δε γίνεται οι άνθρωποι αυτοί πρέπει κάπως να βολευτούν να διακινηθούν, έτσι μας έλεγαν πάντα έτσι πιστεύουμε ως και τώρα.
Όλοι αυτοί που αδιαφορούσαν για μας αλλά επειδή ούτε κι εμείς νοιαστήκαμε ποτέ για τους εαυτούς μας δεν μας πείραζε η αδιαφορία τους άρχισαν να κόπτονται. Είδαν το πρόβλημα και αποφάσισαν ότι η σταθερή κατάσταση, η αδιαφορία είναι η λύση. Έστειλαν εδώ όλες αυτές τις μάζες, έστησαν σκηνικά γκέτο, πλούτισαν αυτούς με την τριμένη στολή. Εμείς οι κάτοικοι ή μάλλον ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ξέχωρα από ΕΜΕΝΑ μιας και ΕΓΩ δεν ζω τώρα πια εδώ είναι κάπως πειραγμένοι. Δε ζήτησαν ποτέ τίποτα, δε διαμαρτυρήθηκαν ποτέ δε διεκδικησαν να τους βρουν λύση σε οτιδήποτε. Αλλά αυτό τώρα ίσως κάπως παραπάει, διότι δεν είναι μάλλον και το πρέπον όλο αυτό το χώμα που τους έριχναν τόσα χρόνια να τους θάψει τόσο ξαφνικά. Αυτοί που δεν ζήτησαν ποτέ τίποτα να γίνουν η χωματερή αυτών που ποτέ δεν τους ενόχλησαν; Ίσως κάποια στιγμούλα να το ξαναβλέπαμε αυτό, μπορεί ενδεχομένως, παρακαλούν, για λίγη προσοχή, αν δεν ενοχλούν, να τους ακούσουν ένα λεπτάκι, κάποιοι κάπως υπεύθυνοι για όλα αυτά να δώσουν λίγο από το χρόνο τους αυτοί οι κάποιοι, λίγο από τον οπωσδήποτε πολυάσχολο χρόνο τους ένα μικρό προβληματάκι δα, εκείνοι που δεν ζήτησαν τίποτα ζητάνε από κάποιους που δεν άκουσαν ποτέ τίποτα. Μα τελικά πρέπει όλοι αυτοί οι άνθρωποι να εξυπηρετηθούν αυτό προέχει. Εδώ υπάρχει μια επιχείρηση. Μα με το μικρόκοσμό του ο καθένας, σκέφτονται οι κάποιοι! Φτάνει πια. Εξοργίζονται οι κάποιοι και επιστρέφουν στην παντοτινή οπωσδήποτε και κερδοφόρα αδιαφορία τους. Πρέπει οι χρήστες να εξυπηρετηθούν κι εσείς για χάρη τους υπάρχετε λένε τώρα.

Το ταξίδι στο απόκοσμο μέρος

Μπορεί να είναι το τελευταίο ως τώρα και ο Ε να βρίσκεται αυτή τη στιγμή εκεί αλλά το ταξίδι στη χώρα που μίκραινε παρεμβάλλεται γιατί αφετηρία για εκεί ήταν το απόκοσμο μέρος κι η επιστροφή πάλι σε αυτό. Όσο για το ταξίδι στον τόπο που θεωρούμε δικό μας: ήταν το πρώτο χρονολογικά αλλά αυτό έχει παράξενη σημασία γιατί ο χρόνος στον τόπο μας γυρίζει πίσω, μεταθέτοντας συνεχώς και το ταξίδι πιο βαθιά στο παρελθόν.

Το ταξίδι στο απόκοσμο μέρος δεν υπάκουγε σε κάποια βαθύτερη λογική. Πρέπει λοιπόν να έγινε χωρίς λόγο ή τουλάχιστο τα κίνητρα γι αυτό είναι τώρα ξεχασμένα. Πάντως κάποια χρόνια πριν εισέβαλε στη σκέψη του Ε. Σε μια αποβάθρα ενός σταθμού δύο θάλασσες και μια στεριά πέρα από τον τόπο που θεωρούμε δικό μας υπήρχε μια αφίσα των Απόκοσμων Σιδηροδρόμων. Το μήνυμα ήταν απλό: "Από το Μεγάλο Πύργο στον Πύργο του Ρέβισνεν με τα νυχτερινά μας τρένα μόνο με 20 ρέσλι". Λες; Σκέφτηκε ο Ε αλλά γρήγορα έφτασε το τρένο για το σπίτι του και άλλες σκέψεις έδιωξαν το απόκοσμο μέρος από το μυαλό του.

Δύο θάλασσες και μια στεριά από τον τόπο που θεωρούμε δικό μας βρίσκεται αυτό το Νησί. Είναι όμως ώρα να λυθεί η σιωπή για τον τόπο αυτό; Είναι. Στην πρωτεύουσα του νησιού αυτού βρίσκεται ο Μεγάλος Πύργος, νόμισμα είναι το ρέσλι και οι Απόκοσμοι Σιδηρόδρομοι εκτελούν μεταφορικό έργο στην περιοχή. Σπουδαία στοιχεία αλλά δεν ξεδιαλύνουν το μυστήριο του απόκοσμου μέρους. Βέβαια ίσως προσφέρουν ένα ερέθισμα για μια συγκριτική μελέτη των τριών χωρών που έγιναν αντικείμενο των ισάριθμων ταξιδιών. Πολύ πιθανό τα ακόλουθα θέματα να απασχολούν ήδη τους πιο περίεργους: Συναλλαγματική ισοτιμία ρέσλι χρηματικής μονάδας χώρας που μίκραινε. Διμερείς σχέσεις του τόπου που θεωρούμε δικό μας με το Νησί. Ρυθμιστικό πλαίσιο των σιδηροδρομικών μεταφορών στο Νησί, στη χώρα που μίκραινε και στον τόπο που θεωρούμε δικό μας. Αλλά ποιόν πραγματικά ενδιαφέρουν αυτά;

Σε μια εσχατιά του Νησιού βρισκόταν το απόκοσμο μέρος. Στα απώτερα χρόνια λίγοι κατάφερναν να φτάσουν ως εκεί. Με εξαίρεση τους γηγενείς που περιέγραφαν τη ζωή τους με μεγάλες λίθινες κατασκευές αντί για λόγια, λίγοι παλιοί περιηγητές φαίνονταν να γνώριζαν την περιοχή καλά. Μια αρχαία διήγηση για τους τόπους του νησιού χαρίζει στο απόκοσμο μέρος την εξής περιγραφή: "Ο ουρανός εδώ μπλέκεται με τη γη. Η στεριά γίνεται ρευστή και ανακατεύεται με τη θάλασσα. Τα σύννεφα ταξιδεύουν αστραπιαία και φέρνουν συνέχεια βροχή. Τα ρυάκια που σχηματίζονται έχουν ένα νερό κατάμαυρο σαν το κατράμι που καταλήγει σε απύθμενες λίμνες ή στο θολό πέλαγος. Ένα μεγάλο πράσινο χαλί σκεπάζει τον τόπο αυτό αφήνοντας κάπου κάπου χώρο για μερικές συστάδες δέντρων. Το φως είναι λίγο αλλά οι μέρες κάποτε γίνονται πολύ μακριές".

Μόλις ο Ε έφτασε στο απόκοσμο μέρος μπήκε στη δούλεψη ενός εργαστηρίου επιδιόρθωσης γραφειοκρατιών. Το εργαστήριο αυτό βρίσκεται στο Λιβαγόσκ τη μεγαλύτερη πόλη του απόκοσμου μέρους. Μια ώρα με το τρένο από το Λιβαγόσκ η πόλη Οδούγριμεβ χρησιμεύει ως πρωτεύουσα ενώ το Ρέβισνεν της σιδηροδρομικής αφίσας είναι μια απομακρυσμένη και γραφική πολίχνη και οι εξοχές της είναι γνωστές σε όλο το Νησί για την αλόκοτη θελκτικότητα τους.

Ο Ε θα δει πολλά στο Λιβαγόσκ όσο βέβαια του το επιτρέπει η δουλειά του. Ένα μέρος των καθηκόντων του είναι να πάει στη χώρα που μίκραινε για να βρει τι θέλει φτιάξιμο. Το εργαστήρι είναι κλειστό δυομισι μέρες τη βδομάδα κι έτσι ο Ε είχε την ευκαιρία να γυρίσει το απόκοσμο μέρος.

Διαπραγμάτευση

Πόσοι ξεκίνησαν ένα μακρύ ταξίδι χωρίς να υποψιάζονται τι θα συναντούσαν; Πόσοι σχεδίαζαν με κάθε λεπτομέρεια ένα ταξίδι που ποτέ δεν πραγματοποίησαν; Και πόσοι νόμιζαν πως ταξίδεψαν χωρίς να κουνηθούν εκατοστό;

Πολλοί οι εραστές της περιπέτειας, στρατιώτες της βλακείας, ανοργάνωτοι και απερίσκεπτοι ξεκινούν για το άγνωστο χωρίς χάρτη. Πολλοί εκείνοι που ετοιμάζουν τα πάντα αλλά η πραγματοποίησή τους τους ξεπερνά, είτε γιατί είναι μικροί αυτοί και το ταξίδι μεγάλο, είτε γιατί τους προλαβαίνουν τα γεγονότα.

Τρία ταξίδια έγιναν ως τώρα: το ταξίδι στο απόκοσμο μέρος που είναι και το πιο πρόσφατο, το ταξίδι στη χώρα που μίκραινε και το ταξίδι στον τόπο που θεωρούμε δικό μας;

Η χώρα που μίκραινε:

Για το ταξίδι σε αυτή τη χώρα δε χρειάζονται ετοιμασίες. Όσοι την επισκέφτηκαν, έγραψαν ημερολόγια και οδηγούς που είναι άχρηστοι. Ένας εκδοτικός οίκος ανέλαβε να εκδόσει έναν οδηγό για τη χώρα που μίκραινε. Ο οδηγός βγήκε στα ράφια των βιβλιοπωλείων όμως η χώρα μίκρυνε και πάλι. Οι αναγνώστες σιχαίνονταν τους τεράστιους χάρτες που δεν σήμαιναν πια τίποτα. Άδεια κεφάλαια έδιναν πληροφορίες για μέρη έξω από τα σύνορα. Αλλά καθώς μίκραινε η χώρα μεγάλωνε η πρωτεύουσα. Μάλιστα οι πιο απελπισμένοι είπαν πως έγινε πια πολύ μεγάλη για μια τόσο μικρή χώρα. Και οι πιο κυνικοί εξίσωναν τη χώρα με την πρωτεύουσα. Οι πιο ευφάνταστοι είπαν πως σύντομα πια η πρωτεύουσα θα ξεπερνούσε τα σύνορα της χώρας.

"Μα πρώτα μίκρυναν οι πολίτες" διαπίστωσε με θλίψη μια διανοούμενη και ανατρεπτική νοικοκυρά. Πριν μειωθεί η χώρα έβλεπες στο δρόμο να μικραίνουν οι ανθρωποι. Διαρκώς αναλώνονταν σε μικρότητες, μικρέμποροι διακινούσαν μικροσκοπικά και ευτελή προϊόντα πλήττοντας το εμπόριο. Στη δημόσια σκηνή κυριαρχούσαν οι μικρολογίες. Οι μικροαπατεώνες που εμφανίζονταν συχνά στις εφημερίδες θεωρούσαν σπουδαίο όποιον κατόρθωνε να ασκήσει την παραμικρή μορφή μικροδιαχείρισης. Πολλοί συνωστίζονταν στα γραφεία των μικροδιαχειριστών ζητώντας μια μικρή εξυπηρέτηση. Κι όσοι βρίσκονταν σε θέση ευθύνης εισέπρατταν μια μικρή προμήθεια. Ορισμένοι έβλεπαν την ανάγκη για έναν μικρό πόλεμο. Έτσι έλεγαν θα μεγάλωνε η χώρα. Μικρό το κακό;

Αυτό ενδεχομένως να μην είχε συμβεί αν δεν είχαν κάνει το έργο τους οι τεράστιοι. Αυτοί οι πραγματικοί γίγαντες είχαν το πελώριο θάρρος να σηκώνουν στους ώμους τους τη χώρα. Έμειναν εκεί για πολύ μεγάλο διάστημα. Άφησαν το στίγμα τους παντού ώσπου όταν πια έγιναν καπνός όλοι ένιωθαν ασφυξία γιατί τους πλάκωνε η βαριά σκιά τους. Μαζί μ' αυτό άφησαν κι ένα κενό που για να καλυφθεί έπρεπε να μικρύνει η χώρα. Αλλά όταν έφυγαν ένα πλήθος μικρών έσπευσε στο κυβερνητικό μέγαρο. Τίποτα δεν έδειχνε πως το μέγεθός τους ήταν εκείνο που πίστευαν. Οι τεράστιοι δεν ήταν μικροί εξακολουθούσαν να λένε όλοι. Ήταν απόλυτα κενοί.

B. I.

Απαγόρευση, τραγούδι, πλους, θαλασσοταραχή, πρόκληση.

Σεκταριστικά κράσπεδα, τρίχρωμα τηλεγραφόξυλα, πολιτικές τοιχογραφίες, ελλειπτικά μνημεία, τύμπανα.

Διαχωρισμένες γειτονιές, χωριστές εκκλησίες, ποιά η διαφορά Β.Ι. από Ι.Δ.;

Αστυνομικά τμήματα-φρούρια, οχυρωμένα δικαστικά μέγαρα, κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης. Λεωφόροι, προτεστάντες, καθολικοί, εθνικιστές, ενωτικοί, πιστοί, νομιμόφρονες, παραστρατιωτικοί, επιχειρήσεις, μνήμες, αστικά δικαιώματα, παρελθόν, φάντασμα, στοιχειό, πολιτικές ξεναγήσεις, ξενοδοχεία, Δυτικό Μπέλφαστ, Στόρμοντ, Αιματοβαμένη Κυριακή, Κυριακή του Πάσχα.

Μπέλφαστ

Λιμάνι, βιομηχανία, λόφοι, ναυπηγεία, μνημεία, μέταλλα, γερανοί, πλοίο, φυσούνα, ιμάντας αποσκευών, ταξί-λεωφορείο, εδαφική περιχαράκωση, μικρή πόλη, ανάπλαση ποταμού Λάγκαν, μεγάλο ψάρι, νερό, κέντρο, μαγαζιά της Χάι Στρητ, συνοικία του καθεδρικού, καρφί στον ουρανό, πρωτεύουσα, Τιτανικός, Γολιάθ, ανάπλαση, διεθνοποίηση, αεροδρόμιο, ταξί, Πανεπιστήμιο Κουήνς, κήποι, μουσεία.

Λοντοντέρυ

Νερό τριγύρω, τραίνο, γέφυρα, γλυπτό κατά μήκος του διχασμού, κλειστά, διαμάντι, τείχος, συννεφιά, τύμπανα, Μπογκσάιντ, καθεδρικός, ηρεμία, φόβος, θλίψη, θάνατος, συμφιλίωση, διαίρεση, απομόνωση, βία, επαρχία, φυλάκιο δικαστηρίων, πλανάται πάνω από την πόλη, διαφορά, ξεχωριστό, τρεις φορές γύρω από το τείχος, δακρυγόνο, διαδήλωση, Ντόμινος πίτσα, κινέζικο, άπω ανατολή, τηγανιτό ρύζι, εφημερίδα, τραίνο, Μπέλφαστ, εκρηκτικός μηχανισμός, ανάκαμψη, ευημερία, μέλλον, φωνές, κλειστά, παμπ, ξένοι, οχυρωμένη πόλη, "τώρα μπαίνετε στο ελεύθερο Ντέρυ".